Kemik iliği biyopsisi
Kemik taraması
Kemiklerde hastalık olup olmadığının araştırılması amacı ile özellikle hastalık tutulumunun sık görüldüğü kafa, vertebra ve uzun kemiklerin X-ray direkt grafileri çekilir. X-ray vücudun içinden geçip filme giderek bu bölgelerin resmini oluşturan bir çeşit enerji huzmesidir.
Bilgisayarlı tomografi: Karnın farklı açılardan seri filmlerinin çekildiği bir yöntemdir. Resimler bilgisayara bağlı bir X-ray aracılığı ile çekilir. Organ ve dokuların daha iyi görüntülenebilmesi için bir boya damardan yata hastaya yutturularak uygulanır. Plazmasitom varlığından şüphelenilen bölgeler bilgisayarlı tomografi ile taranır.
Manyetik rezonans görüntüleme: Magnet, radyo dalgaları ve bilgisayar yardımı ile çekilen seri filimlerdir. Yumuşak dokuların ve kemiklerin değerlendirilmesinde kullanılır. MM’da da kemik hastalığının varlığının tespitinde kullanılan güvenilir bir yöntemdir.
PET Skan: Damar yolu ile verilen az miktardaki radyonükleid glukozun (şeker) vücudun kanserli hücre içeren kısımlarında kanser hücreleri tarafından kullanıldığı bölgeleri tespit etmek amacı ile kullanılır. MM tanısı için özel bir test değildir.
Hastalık Evresi (Uluslar arası index)
Beta 2 mikroglobulin ve albumin düzeyleri hastalık evresini ve tedavi planını belirlemek amacı ile kullanılan iki önemli testtir. Beta 2 mikroglobulin plazma hücreleri yüzeyinde bulunan bir proteindir. Albumin ise plazmanın çoğunluğunu oluşturan ve dokulara besin getiren aynı zamanda hormonları, vitaminleri, ilaçları ve diğer maddeleri taşıyan önemli bir proteindir.
Evre I MM: Beta 2 mikroglobulin düzeyi < 3,5g/mL ve albumin düzeyi >=3,5g/dL
Evre II MM: 5,5g/mL > Beta 2 mikroglobulin > 3,5 g/mL ve albumin > 3,5 g/dL
Evre III MM: Albumin < 3,5g/dL ve beta 2 mikroglobulin >=5,5g/mL
Önemi belirlenememiş monoklonal gammapati (MGUS)
Hastada hiçbir klinik bulgu olmadan M protein mevcudiyeti ve kemik iliğinde %10’un altında plazma hücresi olması ile tanımlanır.
Multiple Myelom’da Tedavi
MM tedavisi son 10 yılda hızlı gelişmeler göstermiştir. Yeni geliştirilen tedavi ajanları ile; eskiden kür olarak adlandırılan, hastalığın yok edilme olasılığı olmayan, yaşam oranları düşük bir hastalık iken artık kürden bahsedilmeye başlanmıştır. Tedavi seçenekleri hastanın yaşı, hastalığın evresine ve yaygınlığına göre değişiklik gösterir. Kemoterapi ve radyoterapi tedavinin temel öğeleridir.
Kemik tutulumu (özellikle omurga kemiklerinde) ve plazmasitom varlığı radyoterapi yi gerektiren durumlardır.
Kansızlık gelişmesi, böbrek hasarı ve yaygın kemik tutulumu kemoterapi başlanması için kabul gören bulgulardır. Tedavi seçenekleri hastanın yaşı ve hastalık evresine göre değerlendirilir.
Kortikosteroidler; (kortizon) hastalığın her aşamasında etkili olabilen ve diğer ajanlarla kombinasyonda diğer ajanların etkinliğini arttıran ilaçlardır.
Thalidomid ve lenalidomid; hem bağışıklık sistemindeki etkileri hem de yeni damar oluşumu üzerine etkileri hem plazma hücrelerine direkt etkileri ile MM da etkin ilaçlardır.
Bortezomib (Velcade); proteozom denilen hücre içi yapılar üzerindeki etkileri ile MM’da oldukça etkin bir ajandır.
Tek başına etkinlikleri kanıtlanmış bu ajanların birbirleri ve diğer kemoterapotik ajanlarla birlikte kullanımlarının olduğu çok sayıda tedavi şeması mevcuttur. 65 yaşın altındaki kişilerde (yaş sınırı hastanın performansına ve ek hastalıklarına göre yukarı veya aşağıya doğru değişebilir) otolog hematopoetik kök hücre desteğinde yüksek doz tedavi (otolog kök hücre nakli) standart tedavi olarak kabul edilmektedir.
Kardeşten (allojeneik) hematopoetik kök hücre nakli, bu hasta grubu için etkinliği yan etkileri nedeni ile tartışılan bir tedavi seçeneği olarak seçilmiş olgulara uygulanır.